Loemedia

Leni Duijzend (1928-2019) was een Joodse vrouw uit Amsterdam die tussen 1943 en 1945 ondergedoken zat op zes verschillende adressen in Oosterwolde, Vierhouten en Elburg. Op 19 april 1945 maakte zij de bevrijding in Elburg mee. Historicus Willem van Norel uit kende Leni persoonlijk en schreef haar levensverhaal op. Omdat het verhaal niet verloren mag gaan, ontstond het idee voor een stripboek. Renaats oude geschiedenisdocent kreeg daar hoogte van en benaderde Renaat met de bijzondere opdracht.

Dicht bij de mens

Renaat tekent al diens leven lang. Die werd geboren en getogen in Elburg en ging daar ook naar de middelbare school. Tijdens die periode maakte die een reis naar Sobibor, waar diens interesse voor de persoonlijke verhalen van tweede wereldoorlog slachtoffers een nieuwe dimensie kreeg. "De relevantie van deze geschiedenis heeft te maken met dat het nog niet zo lang geleden is en dat het een wond heeft achterlaten dat nog steeds moet helen."

Hoewel Renaat zelf geen Joodse achtergrond heeft, is diens motivatie om aandacht te schenken aan dit deel van de Elburgse  geschiedenis groot. "Het past niet bij me om een groot maatschappelijk betoog te schrijven, liever belicht ik de kleine, menselijke kant van het verhaal." Tegelijkertijd weet die dat kleine verhalen altijd te maken hebben met grotere maatschappelijke thema’s, maar het gaat hen om het vertellen van het persoonlijke verhaal, met alle nuances. "Ik wil een verhaal klein en behapbaar maken."

'De Tweede Wereldoorlog heeft een wond achtergelaten dat nog steeds moet helen'

Oog voor detail

Leni heeft echt bestaan en dat geeft een grote verantwoordelijkheid om haar verhaal op de juiste manier te verbeelden, vertelt Renaat. "Ik ontkwam er niet aan dat ik zelf dingen moest invullen. Veel foto's waren bijvoorbeeld heel donker." Die vertelt verder dat dit de eerste keer is dat die de opdracht heeft gekregen om een historisch verhaal te verbeelden. "Ik vind het ook belangrijk dat mensen beseffen dat dit soort verhalen altijd geschreven zijn vanuit de maker", voegt die daaraan toe. "Als maker kun je nooit helemaal neutraal zijn. Je brengt altijd je eigen gedachtes en ideeën mee."

Op de vraag hoe diens ideeën te herkennen zijn in het boek antwoord Renaat dat die het zelf moeilijk aan te wijzen vindt. "Mijn moeder daarentegen merkt wel dingen op waarvan zij vindt dat die laten zien wat ik bedoel als ik een verhaal maak dat dicht bij de realiteit staat." Die noemt een voorbeeld van een scène uit het boek dat zich afspeelt in de keuken van een familie. Een van de kleine kinderen opent nieuwsgierig een potje om te zien wat erin zit. Een typische situatie die heel herkenbaar is in het gezinsleven. "Het is voor mij heel intuïtief om met dat soort scènes een realistisch verhaal te creëren", legt Renaat uit.

Vertrouwen in je eigen werk

"In totaal ben ik er anderhalf jaar mee bezig geweest, waarvan ik maar drie maanden echt heb getekend." Het grootste deel van de tijd spendeerde die aan het ontwerpen van het storyboard: een overzicht van alle scènes die in het boek terecht moesten komen. "Ik heb ontzettend veel geleerd over uitgeven, werken met een opdrachtgever, werken met een historisch verhaal, deadlines en snel keuzes maken. Daarbij moet je ook leren om vertrouwen te hebben in je eigen werk en de keuzes die je maakt. Dat is soms nog lastig voor mij."

Inmiddels is het stripboek af. Alle 2400 scholieren van het voortgezet onderwijs in Elburg en Nunspeet en de 600 leerlingen van de Elburgse basisscholen die naar Westerbork zijn geweest, hebben een exemplaar ontvangen van Uit Duijzend.